انواع حرکت دوربین – تیلت – پن – دالی – کرین

اگر ما انواع حرکت دوربین رو بشناسیم می‌تونیم فیلم‌ها و کلیپ‌های چشم گیرتری رو بسازیم. مسلط بودن به حرکت‌های دوربین در سینما برای هر فیلمسازی بسیار کاربردی و ضروری است. با استفاده از انواع حرکت دوربین به تصویرها جان می‌بخشیم و حس مورد نظرمان را بهتر به بیننده منتقل می‌کنیم. با بکارگیری انواع حرکت دوربین می‌توانیم مفاهیم را به مخاطب القا کنیم. در این مقاله از استودیو میم قصد داریم انواع حرکت دوربین را به شما معرفی کنیم.

کاربردهای انواع حرکت دوربین

انواع حرکت دوربین کاربردها و استفاده‌های متعددی دارد که اصلی‌ترین آنها به شرح زیر است:

• می‌توان با استفاده از حرکت دالی به عقب از کاراکتر دور شویم و آن را در خلوتش، تنها بگذاریم.
• با بکارگیری انواع حرکت دوربین به جای کات زدن می‌توانیم، نگاه کاراکتر را دنبال کنیم و پن به چپ یا راست بزنیم.
• با استفاده از حرکت دوربین می‌توانیم برای نمایش عظمت یک برج، تیلت به بالا بزنیم و این عظمت را منتقل کنیم.
• برای ارتباط نزدیک‌تر با کاراکتر می‌توانیم با دالی از جلو به آن نزدیک شویم.
• می‌توانیم با استفاده از کرین به بالای درختی برویم و لونه‌ی پرنده‌ای را ببینیم.

تقسیم‌بندی حرکات دوربین

اگر حرکت دوربین رو بخواهیم بطور کلی یا اصلی تقسیم بندی کنیم، دارای سه بخش می‌شود. این سه قسمت عبارتند از:

1. دوربین بر روی محور ثابت مثل سه پایه حرکت کند.
2. لنز دوربین حرکت کند.
3. دوربین و تصویر بردار همزمان حرکت کنند.

آشنایی با انواع حرکت دوربین

حرکت دوربین انواع گوناگونی دارد که در این بخش با تمامی آنها میشیم:

تیلت (Tilt)

دوربین روی سه پایه قرار می‌گیرد و فقط سرش در حالت عمودی به سمت بالا یا پایین حرکت میکنه. حرکت تیلت دقیقا مانند بالا بردن سر برای دیدن یک ساختمان بلند است. یا مثل پایین بردن سر برای دیدن عمق دره. بنابراین هرگاه سر دوربین به سمت بالا حرکت کند، به آن تیلت به سمت بالا و اگر به سمت پایین بیاید به آن تیلت به پایین گفته می‌شه. همچنین ادغام حرکت تیلت با زاویه ‌های مختلف دوربین فیلمبرداری، موجب افزایش جذابیت و تأثیرگذاری داستان‌ها می‌شود. چند مثال ساده:

• مثلا برای نشون دادن عظمت یک برج یا کوه یا درخت.
• از این حرکت دوربین حتی برای نشون دادن سر تا پای بازیگر هم استفاده میشه.
• این حرکت دقیقا مثل بالا بردن سر برای دیدن یه ساختمون بلنده.
• یا پایین بردن سر برای دیدن عمق دره.

پن (Pan)

برای توضیح حرکت پن باید بگیم که دوربین روی سه پایه قرار می‌گیره و تنها سرش در حالت افقی به سمت چپ یا راست حرکت می‌کنه. این حرکت دقیقا شبیه به تکان دادن سر به سمت چپ یا راست است. جابجایی پن دوربین به سمت راست را پن به راست و حرکت دوربین به سمت چپ را پن به چپ می‌نامند. برخی از کاربردهای این حرکت در سینما به شرح زیر می‌باشد:

• مثلا برای دنبال کردن ماشین در حال حرکت
• یا برای نشون دادن بیایبانی بسیار بزرگ که حتی نمای اکستریم لانگ شات هم عظمتش رو نشون نمیده
• همینطور برای نشون دادن مغازه های یه خیابون

پن شلاقی (Swish Pan)

در انواع حرکت دوربین، پن شلاقی دقیقا همون پن انجام میشه با این تفاوت که فقط دو سر مهم ماجرا نمایش داده میشه.تکه‌ی وسط که مهم نیست به سرعت ازش گذشته میشه.

زوم (Zoom-in  Zoom-out)

در این نوع حرکت دوربین ثابته و تنها لنز دوربین حرکت میکنه و فاصله کانونی تغیر میکنه. بطور کلی حرکت زوم به دو قسمت Zoom-in و Zoom-out تقسیم می‌شه.

Zoom-in: وقتی که لنز دوربین به جلو برود و اندازه نما بسته‌تر شود حرکت Zoom-in رو انجام داده‌ایم.

Zoom-out: زمانی که لنز دوربین به عقب برود و اندازه نما بازتر شود، حرکت Zoom-out را انجام داده‌ایم.

دوربین روی دست

یکی دیگه از انواع حرکت دوربین روش دوربین روی دست است. در این مدل تصویربردار دوربین را در دست خود می‌گیرد و هیچ خبری از سه پایه و تجهیزات دیگر نیست. این روش برای تعقیب و گریزها خیلی خوبه ولی تنها مشکلی که وجود دارد، لرزش زیاد دوربین هست. البته به این نکته توجه کنید که بعضی اوقات این لرزش‌ها لازم است. ولی برای حل این مشکل تصویر بردارها از استدیکم(Steady Cam) استفاده میکنند.

البته این لرزش ها بعضی وقتا لازمه. ولی برای حل این مشکل تصویر بردارا از استدیکم استفاده میکنن.

استدیکم (Steady Cam)

استدی‌کم مثل یک جلیقه تن تصویربردار می‌شود و با بازوهای مکانیکی که دارد، لرزش‌های دوربین را می‌گیرد. در استادیوم‌های ورزشی بسیار زیاد کاربرد داره. همینطور برای تصاویر تعقیب و گریز هم عالی هست.

حذف لرزش دوربین در این دستگاه به شکل مکانیکی انجام میشه و حرکت دوربین را از حرکت فیلم‌بردار، جدا می‌کنه. با بکارگیری استدی‌کم می‌توان موقع حرکت سریع حتی روی سطوح ناهموار، تصاویر بسیار نرم و بدون لرزشی ثبت کرد. این وسیله با توجه به نوع دوربین و فضایی که از آن استفاده میشه می‌تونه شکل‌های گوناگونی داشته باشه.

دالی (Dolly)

در این روش دوربین روی ریلی قرار می‌گیرد و حرکت خیلی نرم و یکپارچه‌ای به طرفین دارد. صحنه‌های بسیار خوبی را می‌توان با استفاده از ریل و دالی ثبت کرد، اما این روش محدودیت‌های بسیاری داره. البته این محدودیت‌ها در کرین و جرثقیل از بین می‌رود و دوربین آزادانه حرکت میکنه. انواع حرکت دالی به شرح زیر است:

• دالی به جلو یا عقب: اگر دوربین با محور متحرک خود به سوژه مورد نظر نزدیک شود، دالی به جلو و اگر از سوژه دور شود، دالی به عقب صورت گرفته است.
• دالی زوم یا زالی: این روش، یکی از مشهورترین انواع حرکت دالی است که به اصطلاح به آن زالی می‌گویند. دالی زوم یک افکت داخل دوربینی هست. وقتی نسبت به دوربین، دالی رو به عقب یا جلو انجام می‌دهیم، فرآیند زوم بک‌گراند در جهت معکوس آن اتفاق می‌افته. به شکلی که اندازه سوژه‌ی اصلی ثابت به نظر میاد ولی پس‌زمینه بازتر یا بسته‌تر از قبل نمایش داده میشه.

کرین (Crane)

در این مدل از انواع حرکت دوربین، دوربین روی کرین یا جرثقیل قرار میگیره و می‌تونه تا شعاع حتی ۲۴ متری و بیشتر از آن مانور حرکتی داشته باشه. برتری کرین نسبت به ریل و شاریو این است که می‌تونه آزاد حرکت کنه و فیلم‌بردار می‌تونه آن را به بالا و پایین ببره.

نمونه ای از انواع حرکت دوربین به سبک کرین:

جمع بندی

یکی از مهم ‌ترین مسائلی که علاوه بر فیلمسازان و کارگردانان، بسیاری از افراد دیگه در جامعه که علاقمند به شناخت و یادگیری آن‌‌ها هستند، انواع حرکت دوربین در صنعت سینما و کاربرد هر کدام از آن ‌ها است. در حقیقت همانطور که گفتیم، انواع حرکت دوربین در فیلم‌بردای از اهمیت بسیاری برخوداره و یکی از عوامل مهم در افزایش کیفیت یک فیلم به حساب می‌آید.

در رابطه با اهمیت آشنایی و تسلط بر انواع حرکت دوربین باید گفت اگر فیلم ساز یا کارگردان از انواع حرکت دوربین در صحنه آگاهی کافی و مناسب نداشته باشد، قطع به یقین فیلم گرفته شده توسط وی، هم از نظر جذابیت و هم از نظر کیفیت رتبه پایینی خواهد گرفت. اگر شما علاقه به فیلم سازی و تدوین فیلم دارید، می‌توانید در دوره تدوین فیلم استودیو میم شرکت کنید.